Solunum Fonksiyon Testi Testi Nedir - Normal Değerleri ve Yorumu

Solunum Fonksiyon Testi Testi Nedir - Normal Değerleri ve Yorumu, Teste Hazırlık Test öncesi: 24 saat sigara içilmemeli, 4 saat süreyle alkol alınmamalı, 30 dak. önce ağır egzersiz yapmamalı, dar giysi giymemeli, 2 saat önce ağır yemek yememeli, 4 saat önce kısa etkili bronkodilatör almamalı Test sırasında: 5–10 dak. Dinlendirilmeli, testler anlatılmalı, zorlu ekspirasyon manevraları sırasında oturtulmalı Yaş, boy, kilo ve ağırlık kaydedilmeli Testlerin sırası: Dinamik çalışma, statik AC volümleri, gaz transferi, bronkodilatör çalışması. Kontrendikasyonlar: Myokard enfarktüsü sonrasındaki bir ayda test yapılmamalıdır. Herhangi bir nedenle göğüs veya karın ağrısı olanlarda, ağızlık ile artan oral veya yüze ait ağrısı olanlarda, stres inkontinensi olanlarda,  demans veya konfüzyonda testler başarılı yapılamaz. Spirometri Bir bireyin inhale ya da ekshale ettiği hava volümünün zamanın bir fonksiyonu olarak değerlendirildiği fizyolojik bir testtir. (ATS /ERS standardizasyon raporu 2005) Spirometrik testlerde ölçülen primer sinyal volüm (hacim) veya akım olabilir. Volüm: Bir hava boşluğundaki hava hacmi. Kapasite: İki veya daha fazla volüm Dinamik Spirometri Solunum fonksiyon testlerinin ilk basamağıdır Ventilatuar kapasitenin değerlendirilmesinde kullanılır Ventilatuar kapasitede bozulmanın en önemli sebebi havayolları obstrüksiyonudur. Zorlu inspirasyon ve ekspirasyon sırasında değerlendirilir Zorlu Vital Kapasite (FVC): Derin inspirasyon-dan sonra zorlu, hızlı ve derin ekspirasyonla atılan maksimum hava volümüdür.   Normal: FVC = VC Havayolları obstrüksiyonu: FVC < VC FVC'de azalma amfizemde parenkimal doku kaybı; kronik bronşit, astım, bronşektazi ve kistik fibroziste mukus tıkaçları ve bronş konstrüksiyonuna bağlıdır. FEV1: Zorlu ekspirasyonun 1. saniyesinde atılan volüm Normalde volümlerin % 80'i ilk saniyede atılır. Büyük havayollarını yansıtır. Havayolları obstrüksiyo-nunda belirgin azalır. Kooperasyon ve efora bağımlıdır. Değişkenliği 60–270 ml (ort.183 ml) dir.   FEV1/FVC: Genç erişkinde % 75'in üzerindedir, yaşla azalır.Obstrüktif ve restriktif patolojilerin ayırımında kullanılır.Havayolları obstrüksiyonu < % 70. Hafif-orta dereceli obstrüksiyonun değerlendirilmesinde yararlıdır.Restriktif patolojilerde oran korunur.     Maksimal Ekspirasyon Ortası Akım Hızı (MMFR, FEF25–75%): Zorlu ekspirasyon sırasında volümlerin % 25-75'inin atıldığı perioddaki ortalama akım hızıdır.Orta ve küçük havayollarından gelen akımı yansıtır.Obstrüktif hastalıkların erken döneminde azalır.FVC ölçümünün doğruluğu ve efora bağımlıdır. Reversibilite Testi Ø      Üç kabul edilebilir FEV1, FVC, PEF ölçülmelidir Ø      Spacer ile 30 sn aralıklarla toplam 400mg( 4x100 mg) salbutamol veya 160 mg (4 x 40 mg) ipratropium bromür verilmelidir. Ø      Kısa etkili beta 2 agonist için 10–15 dakika sonra, antikolinerjik için 30 dakika sonra üç kabul edilebilir test uygulanmalıdır. Ø      > %12 ve 200ml Þ Pozitif yanıt  Akım-Volüm Eğrisi Tepe Akım Hızı (PEFR): Derin inspirasyondan sonra zorlu ekspirasyon sırasında elde edilen en yüksek akım hızıdır. Sağlıklı kişide santral havayollarının çapı ve ekspiratuar kasların gücünü yansıtır.  Vmaxc%v, MEFc%v, FEFc%v: TLC düzeyin-den zorlu ekspirasyon yapılırken belirli volümlerde elde edilen akım hızlarıdır.  Zorlu Ekspirasyon  Büyük havayollarında akım efora bağımlıdır. FVC'nin % 75'inden sonrası ise efordan bağımsızdır. Akım akciğerlerin elastik recoili ve küçük havayollarının direncine bağlıdır. Bu segmentte akım volümle doğru orantılı olarak azalır, eğri lineerdir. Küçük havayolları obstrüksiyonunda eğri kürvilineerdir.  FEF50, FEF75 FEF25–75 ile orantılı olarak azalır. Büyük havayolları obstrüksiyonunda ekspiratuar, inspiratuar veya her iki bölümde azalma olur.  Zorlu İnspirasyon  Zorlu İnspiratuar Vital Kapasite (FIVC): Derin ekspirasyondan sonra zorlu inspirasyonla alınan maksimum hava volümü. FIV1: Zorlu inspirasyonda 1.sn'de alınan hava volümü PIF: Zorlu inspirasyonda elde edilen en yüksek akım. FIF50: % 50 volüm inhale edildiğinde gözlenen maksimum inspiratuar akım Maksimum İstemli Ventilasyon (MVV) Amplitüdü ve frekansı yüksek solunumla bir dakikada atılan volüm (Sürekli, düzenli ve ritmik efor, en az 12 sn) Solunum kasları, akciğer-toraks sisteminin kompliansı, solunum kontrolü, havayolu ve doku rezistansından etkilenir.Orta-ileri havayolu obstrüksiyonunda, solunum kas disfonksiyonunda azalır.Restriktif hastalıklarda azalır veya normaldir. Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması Test kalitesinin değerlendirilmesiNormal referans değerlerinin hesaplanmasıTest sonuçları ile sağlıklı popülâsyona ait referans değerlerinin karşılaştırılmasıVentilatuar defektin tipinin belirlenmesi (obstrüktif, restriktif, mikst) Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri ATS/ERS (Statement 2005) Spirogramda artefakt bulunmamalı: öksürmemeli, ekshalasyonun 1.sn'de glottis kapatılmamalı, test erken bitirilmemeli, efor değişkenlik göstermemeli, ağızlıktan kaçak olmamalı, ağızlık açıklığı kapatılmamalı Test başlangıcı iyi olmalı: Ekstrapolasyon volümü FVC'nin % 5'i veya 0.15 lt'den az olmalıdır, zirve akıma ulaşma süresi 120 msn'den kısa olmalıdır. Yeterli ekshalasyon yapılmalı: Ekshalasyon süresi 6 sn olmalı ve/veya volüm-zaman eğrisinde bir plato çizdirilmelidir veya Ekshalasyon un bitiminde en az 1 sn volümde değişme olmamalı veya Yaşlı ve obstrüksiyonu olanlarda süre uzatılabilir (15 sn).